اثر نانو اکسید روی بر قدرت بذر و گیاهچه ی کلزا تحت تنش شوری

به منظور بررسی اثرات سطوح نانو اکسید روی و حضور نمک در بستر بذور یک رقم کلزا (اکاپی) بر قابلیت جوانه زنی و رشد گیاهچه ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه های دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 انجام شد. تیمارها شامل پنج غلظت نانو اکسید روی (0، 3/0، 6/0، 2/1 و 8/1 میلی مولار) و چهار سطح شوری (0، 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) بود. نتایج نشان داد که شوری اثر بازدارنده بر قابلیت جوانه زنی، رشد و شاخص های قدرت گیاه چه ها داشت، در حالی که نانو اکسید روی با افزایش میانگین این شاخص ها اثرات تنش شوری را کاهش داد. با افزایش سطوح شوری مقادیر پتاسیم، کلسیم، نسبت پتاسیم به سدیم و نسبت کلسیم به سدیم گیاه-چه ها کاهش، اما مقدار سدیم گیاه چه ها افزایش یافت. نانو اکسید روی بالعکس مقادیر پتاسیم، کلسیم، نسبت پتاسیم به سدیم و نسبت کلسیم به سدیم گیاه چه ها را افزایش و مقدار سدیم گیاه چه ها را کاهش داد. شوری میزان پروتئین کل گیاه چه ها را کاهش، ولی فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و کاتالاز را افزایش داد. نانو اکسید روی مقدار پروتئین کل گیاه چه ها را کاهش، فعالیت آنزیم آسکوربات پرکسیداز را افزایش، فعالیت آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز را در شرایط غیر شور افزایش داد. در غلظت-های دوم و سوم شوری، فعالیت آنزیم های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز بدون تغییر معنی دار بوده و در سطح چهارم شوری فعالیت آنزیم های کاتالاز (به جز در غلظت پنجم نانو اکسید روی) و گایاکول پراکسیداز کاهش یافت. در میان تیمارهای نانو اکسید روی بکار رفته تیمار 6/0 میلی مولار بهترین کارایی را در کاهش اثرات ناشی از تنش شوری بر صفات اندازه گیری شده داشت. بنظر می رسد با بکارگیری نانو کودها ضمن کاهش آلودگی محیط زیست می توان از اثرات مضر تنش ها کاست و با افزایش قدرت گیاهان توانایی آن ها برای مقابله با شرایط نامساعد را افزایش داد تا ضمن استفاده بیشتر و بهتر از منابع محیطی بتوان بر کمیت و کیفیت محصولات زراعی افزود.